دكتر تاج بخش

دليل مضر بودن رابطه مقعدي

ابتدا نگاهي به مكانيزم عملكرد داخلي بدن مي اندازيم. دستگاه گوارشي داراي دو نوع اسفنكتر داخلي و اسفنكتر خارجي است. اسفنكتر داخلي غير ارادي و اسفنكتر خارجي ارادي است.
زماني كه نياز به عمل خروج مدفوع از دريچه مقعد داريد اسفنكتر داخلي باز مي شود. اما اسفنكتر خارجي هنگام عمل باز كردن دريچه مقعد و دفع مدفوع باز مي شود كه به اراده ماست. از اين جهت زماني كه احساس نياز به دفع مدفوع داريد مي توانيد خودتان را نگه داريد تا به محل مناسب برسيد و سپس به اراده خود عمل دفع را انجام دهيد.

در اطراف مقعد رشته هاي عصبي زيادي وجود دارد كه بسيار آسيب پذير و حساس مي باشند و هنگامي كه در دهانه مقعد چيزي وارد شود به سرعت واكنش نشان ميدهند.

بنابراين رابطه جنسي از طريق مقعد يا وارد شدن هر شئي در درون مقعد به اسفنكتر خارجي آسيب مي رساند و سبب از دست دادن قدرت ارادي آن مي شود.

اين عارضه باعث مي شود كنترل خروج مدفوع از دست برود و به صورت ناخواسته و غير ارادي مدفوع از دريچه مقعد خارج شود.

 رابطهٔ مقعدي يكي از خطرناك‌ترين گونه‌هاي رابطهٔ جنسي است هم از ديد انتقال بيماري‌ها و عفونت‌هاي آميزشي و هم از ديد پارگي بافت مقعد و راست‌روده؛ چون در اين ناحيه مانند مهبل، مواد روان‌كننده ترشح نمي‌شود به ويژه اگر فرد از روان‌كننده‌هاي مصنوعي استفاده نكرده باشد.

ميزان خطر اين رابطه در صورتي كه از كاندوم استفاده نشود بسيار بيشتر خواهد بود. از اين رو سازمان جهاني بهداشت براي رابطهٔ مقعدي هم استفاده از كاندوم را ضروري مي‌داند تا رابطه امن باشد

علائم عمومي فتق ها

    1- بدون علامت: اوايل تشكيل آن معمولا توده و تورم خاصه در افراد چاق ديده نمي شود.

    2- توده يا تورم در كشاله ران يا بيضه يا ناف و يا ساير نواحي شكم.اين توده نرم و قابل جا انداختن مي باشد و البته با دراز كشيدن، خودبخود و يا با كمك دست جا مي رود و هنگام برخاستن و راه رفتن و بلند كردن اجسام سنگين و زور زدن از جدار شكم عبور كرده و سبب ايجاد توده وتورم مي شود كه اغلب بدون درد است و گاهي سبب درد خفيف و مبهم نيز مي شود و البته درد شديد نشانه ايجاد عارضه در آن است. بهرحال فتق بيشتر در حال ايستادن خود را نشان مي دهد. و در حالت خوابيده مخفي مي شودو لذا در طي سونوگرافي ممكن است ديده نشود.

    3- درد شديد و در مراحل پيشرفته تهوع استفراغ در اثر احتباس فتق( كه فتق جا نمي رود) و يا خفگي فتق(Stranosulaton) ايجاد مي شود. تشخيص فتق اينگوئينال (غير مستقيم- مستقيم – راني) از يكديگر مشكل بوده و اهميت نيز ندارد. زيرا علائم آنهابسيار شباهت داشته و بعلاوه درمان همگي آنها مشابه و جراحي است.

فتق شكمي

علت اصلي ايجاد فتق‌هاي شكمي ضعف يا نقص در جدار ديواره شكمي يا افزايش فشار بر آن در يك ناحيه است. فتق شكمي به بازشدن جداره شكم و بيرون زدگي محتويات آن گويند. فتق مغبني فتق شكمي است كه در ناحيه كشاله ران اتفاق مي‌افتد. فتق اينگوينال (مغبني) شايعترين نوع فتق شكمي است كه در مردان ۷ برابر شايع تر از زنان مي‌باشد.[۴][نيازمند منبع]

عوامل شايع بروز فتق عبارتند از:

•     عوامل اكتسابي: مانند سن بالا، وجود بيماري‌هايي مثل آسم و بيماري‌هاي ضعيف‌كننده، وجود فتق راني بر روي بروز فتق مغبني، آوردن فشار به بدن مانند بلند كردن اجسام سنگين (البته اين مورد آنقدر كه عموم براي آن اهميت قائلند مهم نيست)
•     عوامل ارثي، مادرزادي: مانند نارس به دنيا آمدن كودك، مذكر بودن جنسيت كودك و دررفتگي مادرزادي سراستخوان ران

فتق اينگوينال بسته به آناتومي آن مي‌تواند مستقيم يا غير مستقيم باشد.

درمان كوليت زخمي يا كوليت روده

بيماري كوليت روده مزمن بوده، داراي علاج قطعي نمي‌باشد، بنابراين آموزش نحوه زندگي با آن مهم است. بيماران بايد تحت نظارت مداوم براي بيماري قرار گيرند، تا به بيمار در جهت جلوگيري از بدتر شدن شرايط وي كمك شود.

داروهايي براي به كنترل علايم و بهبود كيفيت زندگي بيمار تجويز مي‌شوند.

داروها منجر به علاج بيماري نمي‌شوند اما كمك مي‌كنند كه بيمار بتواند مانند افراد سالم زندگي كند. مقدار مصرف دارو بايد با مراجعه مكرر به پزشك تنظيم شود و در صورت بروز عوارض جانبي داروها ممكن است لازم باشد كه داروها تغيير كند.

مصرف كامل و به موقع داروها منجر به بازيافت سلامتي شده از عوارض بعدي جلوگيري مي‌كند.

شايعترين داروهاي ضدالتهابي براي درمان بيماري‌هاي التهابي روده، تركيبات 5ASA ناميده مي‌شوند مانند سولفاسالازين و مسالازين . اين تركيبات به كنترل نشانه‌هاي بيماري پس از مدتي مصرف، كمك مي‌كنند. اين داروها به صورت خوراكي و يا تنقيه يا شياف تجويز مي‌شوند.

تشخيص بيماري

معاينه و آزمايش‌هايي ممكن است انجام شود تا بيماري تشخيص داده شود:

    معاينه مقعدي
    معاينه كامل شكم
    معاينه مفاصل
    آزمايش خون
    آزمايش مدفوع
    تصويربرداري‌هاي پزشكي مانند راديوگرافي با ماده حاجب. البته پيش از تصويربرداري لازم است بيمار، محلول حاجب اشعه‌اي را بنوشد يا از طريق لوله‌اي در مقعد وي تنقيه شود. سي‌تي اسكن مي‌تواند به پزشك در كشف جزئيات بيماري كمك كنند.
    درون‌بيني Endoscopy پس‌روده (به‌طور دقيقتر خم‌روده‌بيني sigmoidoscopy و پس‌روده‌بيني colonoscopy) به پزشك اجازه مي‌دهد بررسي مستقيمي بر روي روده بزرگ يا راست روده انجام دهد. اين كار از طريق لوله نازك و قابل انعطافي كه از طريق مقعد وارد شده‌است، انجام مي‌شود. همچنين ممكن است مقدار كمي هوا به داخل روده از طريق مقعد پمپ شود. اين كار به گشاد شدن راست روده يا روده به ارائه تصوير بهتر كمك مي‌كند. در هنگام درون‌بيني، ممكن است پزشك يك تكه كوچك از جدار روده را براي بررسي بيشتر آزمايشگاهي بردارد كه به آن بافت‌برداري biopsy مي‌گويند. اين كار به تشخيص دقيق تر بيماري كمك مي‌كند. همچنين اين نمونه‌ها در ارزيابي تغييرات دستگاه گوارش و سير بيماري و غربالگري و تشخيص زودهنگام سرطان مورد استفاده قرار مي‌گيرند. برخي از بيماران مبتلا در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند. غربالگري و نظارت بر بيمار، مي‌تواند در اوايل بروز سرطان به تشخيص آن كمك كند و واضح است كه زمان تشخيص سرطان تأثير بسيار زيادي در پيش‌آگهي بيماري و علاج‌پذيري آن دارد.

كيست مويي چيست

بيماري پيلونيدي يك نوع از عفونت‌هاي پوستي است كه معمولاً بين گونه‌هاي باسن و اغلب در انتهاي بالا اتفاق مي افتد. اين كيست يا آبسه معمولاً در انتهايي‌ترين نقطه ستون فقرات ايجاد مي‌شود. اين كيست مستعد عفونت است. كيست‌هاي پيلونيدال در افراد سياه‌پوست ناشايع است. هر دو جنس مبتلا مي‌شوند ولي در مردان شايع‌تر است.

نشانه‌هاي كيست مويي

در صورت عدم عفونت علامتي ندارد. با ايجاد عفونت علايم زير بروز مي‌كند:

    درد، قرمزي، احساس درد با لمس و تورم ناحيه مبتلا
    تب و لرز
    ترشح چرك

آيا سينوس موئي با ليزر قابل درمان است و اصولا با جراحي معمولي چه تفاوت هايي دارد؟

پاسخ سوال مثبت است و به كمك ليزرهاي برش دهنده مثل ليزر co2 و در هر اندازه و مرحله اي قابل انجام است و از نظر ميزان برداشتن ضايعه هيچ تفاوتي با جراحي با چاقوي كيست مويي ندارد اما تفاوت هاي مثبتي نسبت به اين جراحي معمولي دارد كه عبارتند از:

    عدم نياز به بيهوشي عمومي يا نخاعي و بستري شدن در بيمارستان.

    عدم وجود درد در جراحي با ليزر بطوريكه بيمار از روز بعد از عمل كيست ميتواند راحت بنشيند در حالي كه در جراحي معمولي بيمار بمدت چند هفته بايد در منزل بماند و از كار روزانه باز بماند.

    در جراحي با ليزر كيست نيازي به پانسمان داخل زخم و تراشيدن زخم وجود ندارد و از روز بعد بيمار ميتواند حمام بگيرد و داخل زخم را با آب و صابون بشويد در حالي كه در جراحي معمولي پانسمان داخل زخم و تراشيدن زخم ضروري است.

    ميزان عود در هر دو روش جراحي و ليزر يكسان بوده و حدود 10% ميباشد اما اگر بعد از جراحي با ليزر و بهبود زخم پوست ناحيه عمل با ليزرهاي از بين برنده مو تابش بگيرد ميزان عود به 2% ميرسد.

    در جراحي با ليزر سر پا و فعال شدن بيمار بلافاصله بعد از جراحي مي باشد كه سبب شده از ابتلا به آمبولي جلوگيري شود، اين امر در بيماران با سن بالا كه بى تحركى طولانى مدت بدنبال جراحى سنتى در آنها منجر به لخته شدن خون (آمبولى) در رگهاى پاها مى گردد مهم است زيرا آمبولى بيمارى بسيار خطرناكى است كه درمان بسيار سختى دارد و گاها منجر به مرگ بيمار مى گردد.

جراحي و عمل با ليزر شقاق

شقاق مقعد يا آنال فيشر (فرانسوي: Fissure anale) وضعيتي بسيار دردناك است كه حاصل زخم سطحي يا پارگي در ناحيه پوشش سلولي مقعد است. شقاق به صورت يك خط طولي است كه در نيمه تحتاني كانال مقعد در ناحيه زير خط دندانه‌اي ايجاد مي‌شود و چون اين ناحيه حسگرهاي بسيار زيادي دارد، يك وضعيت فوق‌العاده دردناك را براي فرد بيمار ايجاد مي‌كند.
موثرترين روش درمان شقاق مقعدي مزمن قطع اسفنكتر داخلي است و ميزان موفقيت آن 100-95% است.
در ليزر شقاق ابتدا محل زخم شقاق با بيحسي موضعي بيحس مي گردد و سپس با ليزر زخم برداشته ميشود و عضله دور مقعد به ميزان كم برش داده ميشود تا به زخم فرصت لازم جهت بهبود داده شود. در حين عمل اگر زائده اضافي در اثر شقاق بوجود آمده باشد قابل برداشتن است و لذا مقعد فرم نرمال اوليه خود را پيدا ميكند. بعد از عمل با ليزر شقاق بيمار ميتواند دفع راحت داشته باشد.

بطور كلي عمل جراحي ليزر شقاق با بيحسي موضعي و بصورت سرپائي در مطب مطابق روشهاي استاندارد كه يكي از آن روش ها استفاده از ليزر شقاق مي باشد اقدام به قطع اسفنكتر داخلي در نواحي طرفي مي شود و زائده پوستي sentinel pile نيز برداشته مي شود.

با استفاده از داروهاي بيحسي كننده طولاني اثر بيمار مي تواند بلافاصله به محل كار خود مراجعه نمايد. اكثر بيماران بهبود فوري درد را بعد از جراحي تجربه مي كنند ولي تا چند روز بعد از آن درد حاصله را مي توان با مصرف مسكن كنترل نمود.

 راه هاي درمان يبوست

يبوست يك نوع اختلال در دستگاه گوارشي مي باشد كه به صورت دفع خيلي سخت همراه با درد و سختي مي باشد و در هر سني، از كودكي تا سنين پيري نيز بسيار ديده مي شود.
غالبا اكثر افراد يك بار يبوست را تجربه كرده اند و اين به علت رژيم غذايي فقير از نظر تغذيه اي مي باشد. اكثرا بيماري يبوست موقتي و گذرا مي باشند.
علت اصلي يبوست كندي در سرعت عبور مواد دفعي از روده بزرگ است كه منجر به جذب بيشتر آب مواد دفعي شده و در نتيجه مدفوع خشك تر مي شود و عاملين آن از كم آبي و مصرف كم فيبر غذايي تا بيماري هايي مثل ديابت، كم كاري تيروئيد و تومورهاي روده بزرگ متفاوت مي باشد.

 
نشانه هاي يبوست

با توجه به تنوع نوع دفع در افراد مختلف تعريف جامعي براي بيماري يبوست وجود ندارد ممكن است برخي افراد در روز سه بار اجابت مزاج داشته و برخي هفته اي سه مرتبه اما دفع خشك و سفت كه اجابت مزاج را بسيار سخت نموده و برخي مواقع ايجاد درد نيز مي نمايد و همچنين در صورتي كه دفع مدفوع كمتر از سه بار در هفته باشد را مي توان يبوست ناميد.
 
درمان يبوست و سفتي مدفوع

جهت درمان يبوست از بي تحركي، عدم مصرف شير و عدم نوشيدن آب پرهيز نموده و حتما روزانه مقدار كافي آب و شير بنوشيد و در كنار آن از زياد نشستن هاي مكرر به صورت جد پرهيز نمائيد. در درمان بيماري هاي زمينه مثل كم كاري تيروييد كوشا باشيد و در نهايت با قطع و يا تعويق داروهاي ايجاد كننده يبوست ، آنرا درمان نمائيد. پس اصل اول درمان اصلاح الگوي غذايي افراد در جهت كمتر مصرف كردن غذاي چرب و سرخ كردني و كم فيبر و افزايش فيبر در آب در رژيم غذايي مي باشد.

توصيه هاي مهم در مورد درمان يبوست

1.در رژيم غذايي فرد از حبوبات، نان سبوس دار، ميوه و سبزيجات تازه استفاده كنيد و سعي نماييد ميوه هاي تازه را با پوست ميل نماييد، ميوه هاي آبدار موثرتر هستند، سبزي جات را به صورت خام ميل كنيد، سوپ را در غذاي خود جاي دهيد. در سالاد خود حتماً از روغن زيتون استفاده كنيد

2.غذاي خود را در يك ساعت مشخص ميل كنيد

3.هر روز حداقل بين 15 تا 30 دقيقه و به صورت منظم ورزش كنيد، حتماً صبح ها بعد از بيدار شدن و صرف صبحانه به توالت برويد و كمي بعد از غذا استراحت كنيد

4. از نوشيدن چاي غليظ و قهوه خودداري شود.5. در بيماري هم چنين توجه به تحرك كافي و ورزش منظم روزانه و برقراري نظم براي ساعات دفع مي شود و در نهايت اگر با رعايت موارد فوق موفق به كنترل يبوست نشديم مي توان از داروهاي ملين مثل هيدروكسيد منيزيم، روغن كرچك و غيره استفاده نمود.

زگيل تناسلي يا زگيل اطراف آلت و يا مقعد يك بيماري بسيار شايع در سنيني است كه فعاليت هاي جنسي شايع مي باشد و عامل آن ويروس پاپيلوماي انساني است.

نكاتي در مورد زگيل تناسلي

اين بيماري در صورت عدم درمان از طريق تماس پوستي از فرد آلوده به فرد سالم منتقل ميشود.

90 درصد از بيماراني كه به ويروس آلوده مي شوند هيچ علامت پوستي نداشته اند ولي مي توانند باعث ابتلاي فرد سالم شوند.

شايعترين علامت پوستي آن بصورت بروز زگيل هاي تكي يا متعدد در اطراف نواحي تناسلي و يا ناحيه مقعد مي باشد ( زگيل تناسلي ) كه در صورت عدم درمان به سرعت تعداد زگيل ها افزايش مي يابد به همين خاطر به محض مشاهده ضايعه زگيلي در اين مناطق بايد به پزشك مراجعه شود.

درمان و معالجه زگيل تناسلي

هرچند درمانهاي متفاوت جهت اين بيماري ارائه شده است اما استفاده از ليزر دي اكسيد كربن و به دنبال آن استفاده از داروهاي ضد ويروس موضعي و خوراكي بهترين راه درمان ميباشد و معمولا هيچ ضايعه و اسكاري بعد سوزاندن زگيل هاي تناسلي به جا نمي گذارد و لازم است بيمار تا مدتي پيگيري و معاينه شود.

علائم زگيلهاي تناسلي

به صورت زگيل هاي پراكنده و يا متعدد در نواحي مختلف تناسلي و به رنگ پوست مي باشند كه به سرعت به رشد خود ادامه داده و در صورت عدم درمان تعداد آنها زياد شده و باعث ايجاد علائم براي فرد مي شود.

در مردان اين زگيل در ناحيه پوست آلت و اطراف آلت تناسلي و ناحيه پوست بيضه و در اطراف ناحيه مقعد به وجود مي آيد و به سرعت به رشد و تكثير خود ادامه مي دهند به همين دليل به آن زگيل تناسلي اطلاق شده اند.

درمان زگيل تناسلي زنان

درمان زگيل تناسلي اندام تناسلي زنان توسط پزشك و با توجه به محل پيدايش زگيل و اندازه ضايعات تعيين مي شود. بسته به نظر پزشك از داروهاي موضعي مثل پودوفيلين يا ساير روش ها مانند ليزر، كرايوتراپي و غيره ‌استفاده مي شود.

– محلول موضعي پودوفيلين

اين محلول يكي از درمان هاي دارويي زگيل تناسلي است كه روي ضايعات ماليده مي شود ولي تحريكات شيميايي محل و استفاده طولاني مدت آن براي درمان زگيل (مدت يك تا سه ماه)، استفاده از آن را محدود كرده است.

– كرايوتراپي (منجمد كردن)

امروزه به عنوان يك روش مؤثر، كم هزينه و اثر درماني بسيار بالا جهت درمان زگيل هاي تناسلي مردان و زنان توصيه مي شود. در اين با استفاده از پروب كرايو و استفاده از تكنيك سرما درماني و ايجاد انجماد توسط گاز نيتروژن، زگيل هاي تناسلي را درمان مي كنند. ايجاد تاول خفيف و درد مختصر محل در شروع درمان وجود دارد كه به تدريج از بين مي رود.

– ليزر

در ليزردرماني زگيل تناسلي، پرتوهاي فروسرخ مستقيماً به طور متمركز به سوي ضايعات پوستي هدف گيري مي شوند. قابليت نفوذ ليزر در عمق، امكان تهاجم كامل تري را به ويروس فراهم مي كند. اين در حالي است كه عوارض جانبي مانند احساس سوزش يا درد، با اين تضمين كه آسيب بافتي از 1 ميلي متر در عمق فراتر نخواهد رفت، به كم ترين ميزان مي رسد.

– جراحي زگيل تناسلي

اگر سايز زگيل آلتهاي تناسلي مردان يا اندام تناسلي زنان بزرگ باشد و يا نسبت به روش هاي درماني فوق مقاومت نشان دهند را بايد با روش‏هاي جراحي نظير الكتروسرجري (كوتر) يا راديوسرجري (آر اف جراحي) درمان كرد.

از علل درد مقعد يا باسن مي توان به  شقاق مقعد، آبسه مقعد، هموروئيد ترومبوزه، تومورهاي مقعدي و تورم پروستات و نيز گاهي علل روحي مثل اضطراب شديد مي باشد.

روش تشخيص :

شرح حال دقيق و معاينه (مشاهده و معاينه با انگشت) و نهايتا ركتوسيگموئيدسكپي كليدهاي اصلي تشخيص درد مقعد هستند.

1 – هموروئيد ترومبوزه (هموروئيد بيروني يا هموروئيد اورژانس يا هموروئيد لخته اي)

يكي از شايع ترين علل درد ناگهاني مقعد و اطراف مقعد يا باسن مي باشد كه بطور ناگهاني و در افراد كاملا سالم بدون هيچ پيش زمينه اي از بيماري هاي مقعد ظاهر مي گردد. و اگر چه در هر سني ديده مي شود ولي بيشترين شيوع آن در سنين بين 18 تا 35 مي باشد. از عوامل مساعد كننده اين بيماري برداشتن اجسام سنگين و يا زور زدن شديد حين دفع مي باشد. اما مطالعات اخير تاثير فاكتورهاي روحي و بخصوص استرس را در بروز آن موثر مي دانند. درمان اين موارد در مواردي كه اندازه توده هموروئيد ترومبوزه در حد 0.5 سانتي متر باشد تا 50% با دارو قابل انجام مي باشد اما در موارد بزرگتر از اين يا حتي موارد كوچكتر كه درد باسن بيمار شديد مي باشد حتما به روش جراحي سنتي و ترجيحا به كمك ليزر و با بي حسي موضعي و به صورت سرپايي انجام پذير است. بلافاصله بعد از انجام درمان درد مقد بيمار بهبود يافته و مي تواند به سر كار بازگردد.

2 – آبسه مخرج (آبسه پرآنال – كورك يا دمل)

يكي از علل شايع درد مقعد و اطراف آن آبسه پرآنال يا دور مقعدي مي باشد و معمولا در هر سني اتفاق مي افتد اما در سنين 20 تا 35 بيشتر مي باشد. در شروع علائم به صورت درد مبهم ناحيه مقعد همراه با كوبيدگي بدن و بي اشتهايي و گاهي اين علائم با يك سرماخوردگي معمولي كه همين علائم دارد از سوي بيمار به اشتباه تفسير مي شود اما به تدريج كه بيماري پيشرفت مي كند درد مقعد سريع تر شده به طوري كه حتي با حركت و يا سرفه كردن درد بيمار تشديد مي گردد و بيمار حتي به علت درد شديد باسن نمي تواند بنشيند و تمايل دارد به طور ايستاده قرار گيرد . تب بيمار در مراحل پيشرفته تر بيماري به 39 درجه سانتي گراد و حتي بالاتر همراه با لرز شديد مي رسد. درمان آن حتما و در هر مرحله اي جراحي و به صورت تخليه آبسه و يا دمل مي باشد و معمولا با ليزر و به صورت سرپايي قابل انجام است. بلافاصله بعد از پايان عمل بيمار احساس راحتي و بهبود كامل نموده و تب بيمار قطع مي گردد .

3 – شقاق مقعد – فيشر

پارگيtearing  و خراشيدگي و ترك abrasion و زخم در مخرج را شقاق يا فيشر گويند. اين پارگي سبب اسپاسم(انقباض) اسفنگتر داخلي مخرج مي شود و اين يكي خود سبب درد و افزايش عمق پارگي بر اثر كاهش خونرساني به مخرج شده و زخم شديد مي شود.

شيوع: از نوزادي تا پيري ديده مي شود و كلا بي نهايت شايع است.
علل: معمولا يبوست و اسهال طولاني و زور زدن streining زياد در موقع دفع مدفوع و زايمان و استفاده طولاني از ملين ها عامل آن است.

· گاهي فشار داخل كانال مخرج بعلت افزايش فعاليت (تونيسيته) سيستم اسفنكتريك ( سيستم كنترل دفع مدفوع) بالا مي باشد و در نتيجه خونرساني به پوست ومخاط مخرج مختل مي شود و شقاق ايجاد مي شود.

· اختلالات روحي و رواني نيز سبب افزايش تونوسيته سيستم اسفنكتريك شده و گاهي سبب شقاق مي شود.

· علل ناشناخته :گاهي در هر حال علتي واضح براي شقاق پيدا نمي شود.

علائم: درد مخرج و خونريزي علائم اصلي آن است.

درد مقعد يا باسن مهمترين عامل تشخيصي شقاق مي باشد اين درد در زمان دفع تشديد مي شود و نيز دوره اي مي باشد يعني دوره هاي پي در پي تسكين و عود دارد و درد در هر دوره شديد و طولاني تر مي شود تا اينكه دائمي شود. منحني زير درد در نظر داشته باشيد. به دليل تشديد درد مقعد در زمان دفع بيمار حتي المقدور از دفع مدفوع امتناع مي كند و لذا يبوست تشديده شده و آن نيز سبب شديد تر شدن زخم شده و چرخه معيوب ايجاد مي شود. اگر از شروع اولين درد 6-3 هفته گذشته باشد آنرا شقاق حاد واگر بيشتر باشد آنرا شقاق مزمن گويند و شقاق مزمن اغلب يك حاشيه برجسته در اطراف خود دارد.

خونريزي مقعد

دفع خون روشن در زمان دفع يا بعداز آن از ديگر علائم شقاق است. با دفع مدفوع سياهرنگ (melena) بايد علل ديگري را جستجو نمود.
· ترشحات چركي مي تواند بعلت عفونت ثانويه شقاق ايجاد شود.

· گاهي در حاشيه هاي برجسته شقاق فيستول كوچكي سبب دفع ترشحات چركي مي شود.

· خارش مخرج گاهي ايجاد مي شود ولي وجود آن براي تشخيص ضرورت ندارد.

· گاهي بواسير(هموروئيد) بطور همزمان با شقاق وجود دارد و وجود توام آنها دليلي براي اقدام جراحي( ليزري با استاندارد) حتي در شقاق حاد مي باشد.

· شقاق در ذات خود سرطان زا نيست اما خاصه در بالاي 40 سالگي بايد وجود همزمان آنها را در نظر داشت.

درمان درد مقعد ناشي از شقاق

درمان طبي: شقاق حاد در50% موارد و شقاق مزمن در 10% موارد با درمان داروئي بهبود مي آبد. بطور كلي در شقاق حاد درمان داروئي و در شقاق مزمن درمان جراحي ارجح تر است.

درمان شقاق چند اصل مهم دارد: درمان يبوست- كنترل درد- لگن آب گرم

درمان داروئي :شقاق را با استفاده از رژيم پر فيبر آب فراوان و تحرك بيشتر (ورزش بيشتر) درمان كنيد و در صورت لزوم از ملين استفاده كنيد.درد با استفاده از كرم هاي بيحس كننده زايلوكائين محتوي ضد التهاب مثل كورتيزون خاصه در زمان دفع تسكين داده مي شود.

درمان جراحي: موثرترين روش درمان شقاق مزمن قطع اسفنكتر داخلي است و ميزان موفقيت آن 100-95% است.بطور كلي هر گاه عليرغم درمان طبي درد فيشر بمدت يكماه باقي بماند و يا بعداز بهبود اوليه عود نمايد اقدام به جراحي مي شود. در صورت درد شديد نيز تصميم به عمل جراحي سريعتر انجام مي شود.

در عمل جراحي با بيحسي موضعي و بصورت سرپائي در مطب روشهاي استاندارد و يا با استفاده از ليزر اقدام به قطع اسفنكتر داخلي در نواحي طرفي مي شود و زائده پوستي sentinel pile نيز برداشته مي شود. با استفاده از داروهاي بيحسي كننده طولاني اثر بيمار مي تواند بلافاصله به محل كار خود مراجعه نمايد. اكثر بيماران بهبود فوري درد را تجربه مي كنند ولي تا چند روز بعد از آن درد حاصله را مي توان با مصرف مسكن كنترل نمود.

انواع آبسه مقعدي

آبسه دور مقعدى : اين آبسه زير پوست مقعد و پائين‌ ترين قسمت مجرا مقعدى ايجاد مى‌شود.

آبسه  ايسكيوركتال : حفره? ايسكيوركتال را اشغال مى‌كند .( اين نوع شايع نيست.)

آبسه  رتروركتال (پشت مقعد عميق) : اين نوع در فضاى رتروركتال قرار دارد.

آبسه زير مخاطي : در زير مخاط بلافاصله و در بالاي مجرا مقعد ايجاد مي شود.

آبسه  كناره‌اى (مارژينال) : در مجرا مقعدى در زير آنودرم ايجاد مي شود.

آبسه پِلوى ركتال (لگنى – ركتومي، سوپرالواتور) : بالاي عضله? بالابرنده? مقعد و زير صفاق قرار دارد.

آبسه  بين‌عضلانى : بين لايه‌هاى عضلات اسفنكتر قرار دارد.

آبسه  جانبى : ممكن است از درون مثلثى كه درست در پشت مقعد قرار دارد عبور كند و به‌ سمت مخالف دور بزند تا يك آبسه? به شكل نعل اسب تشكيل دهد.

درمان و جراحي با ليزر آبسه مقعد

تخليه آبسه مقعد با جراحي براحتي توسط پزشك متخصص جراح انجام ميشود چه جراحي با چاقو و چه با ليزر.
ولي نكته اي كه حائز اهميت مي باشد اين است كه جراحي با ليزر براي بيمار نيز بسيار راحت تر است زيرا به صورت سرپايي با بي حسي موضعي و با يك برش با ليزر مي باشد كه ديگر نيازي به بيهوشي و بستري در بيمارستان ندارد و چرك تخليه ميشود.
بعد از اينكه چرك تخليه مي شود داخل حفره كاملا تميز شده و روي حفره پانسمان مي شود.
پس از جراحي ليزر معمولاً بيمار دردش همان لحظه خوب شده و چند ساعت بعد كه ديگر چركي نبوده تا وارد دستگاه گردش خون شود تا باعث علائم تب و لرز و بدن درد شود، بيمار بهبود پيدا مي كند و بعد از مدتي كم مي تواند به كارهاي معمولي خود بپردازد و به دستشويي برود.
البته نكته اي كه حائز اهميت مي باشد اين است كه بعد از هر دستشويي به خوبي آن ناحيه را شسته و روي آن پانسمان مي گذارند.
 
مزاياي ليزر آبسه مقعدي

1- مدت زمان كوتاه جراحي

عمل معمولا بمدت 15 دقيقه الي 30 دقيقه در كلينيك يا مطب انجام و بيمار بعد از عمل مرخص مي شود و  معمولا در منزل حداكثر يك روز استراحت خواهد نمود.

2- عدم ابتلا به بيماري آمبولي

همانطور كه اشاره شد يكي از مزاياي جراحى با ليزر آبسه مقعدي سرپا شدن بيمار بلافاصله بعد از ليزر مي باشد كه اين امر بخصوص در بيماران با سن بالا كه بى تحركى طولانى مدت بدنبال جراحى سنتى دارند؛ منجر به لخته شدن خون (آمبولى) در رگهاى پاها مى گردد كه خطرناك بوده و ممكن است سبب بيمارى بسيار خطرناك آمبولى شود كه درمان بسيار سختى دارد و گاها منجر به مرگ بيمار مى گردد.

3- حداقل بودن درد و خونريزي

درد بعد از عمل با ليزر آبسه مقعدي نسبت به جراحي سنتي بسياركمتر و ميزان خونريزي نيز كمتر است همچنين ميزان عود كمتر است.

4- عدم نياز به پانسمان داخلي

نيازي به پانسمان داخلي (توپي يا تامپون) ندارد كه معمولا در جراحي سنتي اجباري و خارج كردن آن بسيار دردناك است.

5- عدم انتقال عفونت هاي خطرناك

انتقال عفونت هاي خطرناك مثل هپاتيت كه در جراحي سنتي محتمل است در عمل با ليزر وجود ندارد.

6- برگشت سريع به روال عادي روزمره

بيماري پس از جراحي ليزر آبسه مقعدي در سريعترين زمان ممكن مي تواند فعاليت هاي روزمره خود را از سر گيرد و بعد از عمل ليزر تغذيه معمولي و دفع مدفوع داشته باشد در حالي كه در جراحي سنتي اصل بر عدم تغذيه حداقل براي 24ساعت و سپس تغذيه با سوپ براي به تاخير انداختن دفع براي مدت چند روز مي باشد.

7- بي حسي موضعي جايگزين بيهوشي عمومي

نيازي به بيهوشي عمومي و يا بي حسي نخاعي ندارد و با بي حسي موضعي جراحي صورت مي گيرد.

8- اثري از اسكار بزرگ و محل زخم بزرگ نيست

در جراحي با ليزر حداقل آسيب به بافت اطراف ناحيه درگير بيماري وارد خواهد شد به گونه اي كه ميزان محل زخم يا همان اسكار بسيار كوچك تر خواهد بود.

9- جراحي سرپايي مي باشد و نيازي به بستري در بيمارستان ندارد

جراحي سرپايي بوده و نيازي به بستري در بيمارستان كه يكي از علل ترس بيماران است نداشته و متعاقب آن نيازي به استراحت چند روزه در منزل كه از ضروريات جراحي سنتي است را ندارند و از روز بعد از عمل ميتوانند به سركار خود بازگردند زيرا بيمار بيهوشي نگرفته و درد زيادي بعد از عمل ندارد.

بواسير خارجي و نام ديگر آن هموروئيد ترومبوزه نيز يكي از بيماري هاي شايع در بين عموم مردم مي باشد. دليل آن كه به آن بواسير خارجي مي گويند اين است كه يك زائده اي از مقعد بيرون مي زند (خارج از ناحيه مقعد.)
ترومبوزه به معناي لخته مي باشد، معمولاً شخص به دليل فعاليت هاي شديد و سنگين و همچنين برداشتن يك جسم سنگين يا يك فشار يا يك استرس روحي دچار اين بيماري مي گردد.

در كتاب هاي درسي جراحي به ندرت از اين موضوع ياد شده ولي در تجربه كاري بسيار شايع مي باشد و وقتي از مريض پرسيده مي شود، مشاهده مي گردد طي يك روز تا يك هفته قبل از شروع اين بيماري ، افراد يك استرس سنگين را پشت سر گذاشته اند.
 
بواسير خارجي در خانم ها و آقايان

شيوع بواسير خارجي بين خانم ها و آقايان تفاوت خيلي عمده اي ندارد، ولي برخي از آمارها نشان مي دهد آقايان مراجعه بيشتري به پزشك دارند. همه افراد سالم جامعه ممكن است به درجاتي از بواسير خارجي مبتلا باشند و در كساني كه يبوست طولاني مدت دارند، شيوع بواسير خارجي بيشتر است. اين يعني اگر يبوست درمان شود، تا حد زيادي علائم بواسير هم بهبود مي يابد.

هشدار : بايد مراقب باشيم خونريزي بواسير را با خونريزي هاي ديگر اشتباه نگيريم. چون بواسير يك اختلال خوش خيم و پاره شدن يك رگ سطحي است ولي خونريزي مي تواند علت هاي ديگري مثل برآمدگي يا پوليپ داخل روده بزرگ، زخم روده بزرگ و يا در موارد نادري، سرطان هاي روده بزرگ داشته باشد.

پيشگيري از بواسيرخارجي

– از زور زدن‌ و نشستن‌ طولاني‌مدت‌ در توالت‌ خودداري‌ كنيد.
– اگر اضافه‌ وزن‌ داريد، وزن‌ خود را كاهش‌ دهيد.
– مقدار فيبر غذايي‌ را در رژيم‌ خود افزايش‌ دهيد.
– روزانه‌ 8 تا 10 ليوان‌ آب‌ بنوشيد.
– به‌طور منظم‌ ورزش‌ كنيد.
– پس‌ از اجابت‌ مزاج‌، ناحيه‌ مبتلا را به آرامي بشوييد.

درمان با جراحي

هنگامي كه زائده بيشتر از 1 ميلي متر باشد، درد زيادي را خواهد داشت كه خود به خود محو نمي شود. اگر هم محدود شود، زائده اي زگيل مانند باقي مي ماند. معمولا پزشكان در اين مواقع، توصيه به جراحي مي كنند. جراحي بواسير خارجي نيز به دو شكل انجام مي گيرد. جراحي با چاقو و جراحي با ليزر كه معمولا جراحي با ليزر موفق تر است. اين جراحي را مي توان با يك بي حسي موضعي و حتي در مطب انجام داد.
جراحي با ليزر به اين صوت است كه يك بي حسي موضعي به كنار توده تزريق مي شود و سپس با استفاده از ليزر برش مختصري روي محل داده مي شود و لخته كامل خارج مي گردد. سپس پزشك مويرگ و يا رگي را كه پاره شده است را مي سوزاند.
درمان بواسير با ليزر بدون هيچ بخيه اي انجام مي شود. تنها اين جراحي تا چند روز، مقداري نشت خونابه اي شكل دارد كه بعد از چند روز و كم كم خوب مي شود.

مزاياي جراحي بواسير خارجي با ليزر

جراحي با ليزر مزايايي را نسبت به جراحي با چاقو دارد كه ما در اينجا به برخي از آن ها اشاره مي كنيم:
جراحي با ليزر به پانسمان كردن نيازي ندارد. در حالي كه در جراحي سنتي پانسمان كردن امري اجباري بوده و خارج كردنش كار بسيار دردناكي مي باشد.جراحي با ليزر به بيهوشي عمومي و بستري در بيمارستان نيازي نداشته و فرد از روز پس از عمل مي تواند به سر كارش برگردد. چرا كه بيهوشي نگرفته و پس از عمل درد زيادي نيز ندارد.در جراحي با ليزر، احتمال انتقال عفونت هايي مثل هپاتيت c كه در جراحي هاي سنتي محتمل است، وجود ندارد.جراحي با ليزر در هر كدام از مراحل، حتي در مراحل پيشرفته قابل انجام است.اين جراحي حتي در بيماران قلبي، كليوي، ديابتي كه داروهاي مخصوص رقيق كننده ي خون مصرف مي كنند، كاربرد دارد.